دانه بندی خاک

مقدمه:

اغلب خاکهای طبیعی شامل مخلوطی از دو یا بیشتر از شن و ماسه و لای و رس می باشند و بسیاری از آنها نیز شامل مقداری مواد آلی می باشند. به طور کلی اطلاعات حاصل از این آزمایش برای پیش بینی حرکت آب در خاک، میزان نفوذ پذیری خاک، حساسیت خاک در مقابل یخ زدگی و رفتار خاک در آب و هوای سرد، خاصیت مویینگی، استفاده به عنوان فیلتر و زهکش مفید است. دانه های ریزتر از No.200 معمولا ارزش سازه ای ندارند. اهمیت ریزدانه ها در میزان رطوبتی است که جذب می کنند.

موارد کاربرد:

نامگذاری خاک طبق آیین نامه های موجود براساس آزمایش دانه بندی انجام می گیرد.

در شناسایی قرضه ها جهت استفاده های بعدی کمک قابل توجهی می کند.

در طرح فیلتر هسته رسی در سدهای خاکی و طرح اختلاط بتن، دانه بندی خاک اساس طراحی می باشد.

دانه بندی خاک در پتانسیل عوامل مخرب نظیر رگاب و.... نقش مؤثری دارد.

نوع دانه بندی خاک در وضعیت نفوذ پذیری مصالح عامل مهمی است و مقاومت برشی خاک نیز به طور اساسی از آن تأثیر می پذیرد.

دانه بندی: تعیین اندازه ذرات خاک که به صورت درصدی از وزن خشک کل خاک صورت می گیرد.

طبقه بندی: مرتب کردن ذرات خاک که به صورت درصدی از وزن خشک کل خاک صورت می گیرد.

در این آزمایش از روش طبقه بندی متحد (یونیفاید) استفاده می کنیم دانه بندی خاکهای درشت دانه به روش الک کردن انجام می شود و حال آنکه دانه بندی خاکهای ریزدانه با روش هیدرومتری صورت می گیرد.

ابزار: دستگاه لرزاننده – یکسری الک ریز دانه و درشت دانه – اون – ترازو- برس مویی

روش انجام:

ابتدا تک تک الکها را وزن می کنیم سپس الکها را از بزرگ به کوچک به ترتیب روی هم می گذاریم سپس خاک مورد نظر را که 1500gr بود و قبلا در داخل اون خشک شده بود را داخل اولین الک می ریزیم سپس الکها را روی دستگاه لرزاننده می گذاریم به مدت 5 تا 10 دقیقه.سپس وزن تک تک الکها را با خاک داخل آن اندازه می گیریم تفاوت وزن هر الک، نشان دهنده وزن مانده روی هر الک است کلیه نتایج در جدول زیر آمده است.

طبقه بندی:

1- ابتدا می بایست مشخص کنیم که خاک ما درشت دانه است یا که ریزدانه، بنابراین مراجعه می کنیم به درصد عبوری از 200# درشت دانه Passing No.200<50%

ریزدانه Passing No.200>50%

2- اگر خاک درشت دانه بود باید مشخص شود که شن G=Gravel)) است یا ماسه (S=Sand)

برای شن و اگر یکی از دو ضرایب برقرار نباشد GP می باشد.

ضریب یکنواختی ضریب خمیدگی

از منحنی دانه بندی داریم:

پس خاک GP است.

منابع خطا:

1- فرایند دانه بندی اطلاعات مربوط به شکل دانه های خاک مثل زاویه دار بودن و گرد بودن آن را نمی دهد و بیشتر برای پیش بینی خصوصیات فیزیکی به کار می رود.

2- در فرایند الک ممکن است ذرات خیلی ریزتر از الک 200به ذرات بزرگتر بچسبند و به عنوان گرد و غبار از الک مزبور نگذرند.

3- خوب تمیز نکردن الکها

4- خطای وزن کردن الکها

مقدمه: بنا به تعریف حد انقباض درصد رطوبتی است که به ازای کمتر از آن خاک تغییر حجم ندهد بوسیله این آزمایش اطلاعاتی بدست می آید که می توان حد انقباض، نسبت انقباض، انقباض حجمی وانقباض یک جهتی را بدست آورد. هنگامی که یک خاک رس اشباع به تدریج خشک می شود ورطوبت خود را ازدست می دهد حجم توده خاک کاهش می یابد در حین عمل خشک شدن شرایطی فراهم می شود که باخشک شدن بیشتر خاک، رطوبت نیز کم می شود ولی حجم خاک تغییر نخواهد کرد درصد رطوبت خاک که در آن درصد رطوبت، کاهش حجم متوقف می شود به عنوان حد انقباض تعریف می شود نسبت حد روانی به حد انقباض (LL/SL) یک خاک اطلاعات خوبی در مورد خاصیت انقباض آن خاک بدست می دهد. هرچه این نسبت بزرگتر باشد نشان دهنده این است که دامنه تورم پذیری خاک بیشتر است یعنی اگر نسبت LL/SLبزرگ باشد خاک در محل ممکن است دراثر تغییر رطوبت، تغییر حجم نامطلوبی پیدا کند این احتمال وجود دارد که در پی هایی که تازگی برروی این خاکها ساخته می شوند به دلیل انقباض یا انبساط (تورم) خاک در اثر تغییرات رطوبت فصلی، ترکهایی دیده شود.

ابزار:

1- جیوه 2- ترازو 3- ظرف اندازه گیری حد انقباض(ظرف شیشه ای)

4- کاردک 5- اون 6- آب پاش

7- صفحه شیشه ای با سه چنگال فلزی برای غوطه ور نگهداشتن نمونه خاک خشک در جیوه

روش انجام:

مقدار 50 گرم از خاکی که از الک نمره 40 عبور کرده است بر می داریم نمونه را در داخل ظرف ریخته وب ا مقدار کافی آب که فقط خلل وفرج آنرا پر نماید خوب مخلوط می کنیم (مقدار آب لازم از نمودار حد روانی آزمایش قبل بدست آمده که 30.6% معادل 25 ضربه دستگاه کاساگرانده و حد روانی خاک مورد آزمایش است، پس مقدار آب لازم برای 50 گرم خاک 15.3 گرم است) یک ظرف فلزی که قبلا آنرا چرب کرده بودیم برمی داریم ووزن آنرا حساب می کنیم(M1) سپس مخلوط خاک وآب را در سه لایه داخل آن می ریزیم وهربار پس از ریختن خاک حدود 15 ضربه به آن می زنیم تا حبابهای هوا خارج شود سپس آن را وزن می کنیم (M2) سپس آنرا به مدت 24 ساعت در هوای آزاد می گذاریم تابه تدریج خشک شود و در نمونه ترک ایجاد نشود، بعد آنرا به مدت 24 ساعت دراون می گذاریم تا خشک شود سپس آنرا وزن می کنیم (M3) برای بدست آوردن حجم خاک تر(Vn)، ظرف چرب را پر از جیوه می کنیم وآنرا وزن می کنیم با بدست آوردن وزن جیوه، حجم خاک تر بدست می آید برای بدست آوردن حجم خاک خشک (Vo)، ابتدا یک ظرف شیشه ای را لبریز از جیوه می کنیم وسپس خاک خشک را وارد آن می کنیم به اندازه حجم خاک خشک جیوه خارج می شود وبرای اندازه گیری جیوه خارج شده آنرا داخل یک ظرف شیشه ای بزرگتر که قبلا آنرا وزن کرده بودیم می گذاریم حال از طریق نتایج بدست آمده وروابط، SL را حساب می کنیم.

محاسبه حجم ظرف:

124.5 = وزن ظرف خالی+ وزن ظرف شیشه ای بزرگ

341.2 = وزن ظرف پر از جیوه + وزن ظرف شیشه ای بزرگ

وزن جیوه از تفاضل بالا بدست می آید (13.53 gr/cm³= γجیوه)

216.7= وزن جیوه

بنابراین داریم: حجم ظرف(حجم خاک تر)

محاسبه حجم خاک خشک:

=104.5وزن ظرف شیشه ای بزرگ

=260.5وزن ضرف شیشه ای بزرگ+ جیوه ریخته شده پس از وارد کردن نمونه خشک خاک

وزن جیوه از تفاضل بالا بدست می آید

156= وزن جیوه

وزن جیوه ریخته شده تقسیم بر چگالی جیوه حجم خاک خشک را بدست می دهد

حجم خاک خشک

M1=20 gr

M2=49.5 gr

M3=41.2 gr

M0=M3-M1=21.2 gr وزن خاک خشک

Mn=M2-M1=29.5 gr وزن خاک مرطوب

تغییرات درصد رطوبت خاک منقبض شده

عوامل خطا:

1- خطا در توزین ظروف و مقادیر جیوه

2- خطای قرائت اعداد

3- خطای ابزاری

4- خطای ناشی از دخالت حجم سه چنگال فلزی صفحه شیشه ای در محاسبه حجم خاک خشک

5- در ساخت نمونه مورد آزمایش پس از خارج کردن نمونه از ظرف یک حفره کوچک در ته نمونه دیده شد که به علت خوب ضربه نزدن در حین ریختن سه لایه خاک روان شده در ظرف بود که این خود باعث ایجاد خطا در محاسبه SL است.

سوال:

توجیه رابطه چیست؟

حجم

Vo

درصد رطوبت LL PL SL

در توجیه رابطه فوق باید به توجیه عناصر آن یعنی و و SL توجه کرد. در تعریف SL گفتیم که مقدار رطوبتی که خاک پس از آن (با توجه به نمودار فوق اگر فرض شود که به طریقی رطوبت خاک آرام آرام گرفته شود) تغییر حجم نمی دهد، حد انقباض است. اما مقدار رطوبتی است که خاک مرطوب ما از دست می دهد تا به آن حجم ثابت برسد که از فرمول محاسبه آن کاملا قابل تشخیص است، چرا که در آن تنها مقدار آبی در صورت کسر وارد می شود که پس از آن خاک به حجم ثابت خود Vo رسیده است. همانطور که می دانیم و از فرمول آن درک می شود، تمام مقدار آبی است که خاک خشک اولیه ما جذب کرده بود و به مقدار حجم خاک بستگی ندارد. حال تفاضل این دو مقدار با توجه به نمودار فوق مقدار حد انقباض را نتیجه می دهد.

تعیین حد روانی و حد خمیری خاک

مقدمه: با افزایش رطوبت، در مرحله ای خاک از حالت نیمه جامد به حالت خمیری تبدیل می شود رطوبت دراین مرحله، حد خمیری نامیده می شود با افزایش بیش از پیش رطوبت، مرحله ای می رسد که خاک به حالت مایع روان می گردد رطوبت این مرحله را حد روانی یا حد مایع می گویند. چسبندگی بیشتر سبب می شود تا اولا حد روانی افزایش یابد، چرا که خاک چسبنده دیرتر روان شده وبرای روان شدن به رطوبت بیشتری نیاز دارد، ثانیأ سبب می شود حد خمیری کاهش پیدا کند زیرا خاک چسبنده استعداد خمیری شدن بیشتری را دارد وزودتر وبا رطوبت کمتری به حالت خمیری در می آید.از مطالب فوق الذکر می توان نتیجه گرفت که هر چه فاصله بین حد خمیری وحد روانی بیشتر باشد خاک چسبنده تر وخمیری تر خواهد بود لذا این فاصله را نشانه خمیری گویند وباPI نمایش می دهند

به عنوان یک تعریف کلی از حد خمیری می توان گفت:

حد خمیری، میزان رطوبتی است که به ازای آن فتیله ای به قطر 3mm که از خمیر خاک نمونه (باروش غلتاندن) ساخته می شود، ترک بخورد حد خمیری پایین ترین میزان رطوبت مربوط به حالت خمیری خاک است. این آزمایش با غلتاندن تکه ای ازخمیر خاک برروی یک صفحه شیشه ای بوسیله دست انجام می شود.

ابزار :1- دستگاه کاساگرانده 2- ترازو 3- اون 4- ظرف فلزی جهت اندازه گیری درصد رطوبت 5- آبپاش 6- کاردک 7- الک No.40 8- کاسه 9- پارچه

روش انجام:

تعیین حد روانی: برای انجام این آزمایش لازم است که خاک شسته داشته باشیم برای این منظور مقداری خاک از الک شماره 40 درحالی که باآب شسته می شود عبور می دهیم (آب را تازمانی از آن عبور می دهیم که وقتی از خاک عبور می کند روشن دیده شود) دراین آزمایش ما به 200gr خاک نیاز داریم وباید به صورت خشک باشد به همین منظور خاک که مرطوب است در اون به مدت 24 ساعت می گذاریم. این 200gr خاک را برروی شیشه یا میز آزمایشگاه می ریزیم ومقداری به آن آب اضافه می کنیم وباکاردک خاک را باآب خیس می کنیم بعد دستگاه را تنظیم می کنیم به این صورت که بادامک را بالا برده و شیارزن را مماس با کف کاسه قرار داده وبا پیچها دستگاه را تنظیم می کنیم حال خاک را با کاردک تیغه ای وارد کاسه می کنیم به طوری که خاک در وسط کاسه ضخامت 15mm تا 20mm داشته باشد البته خاک باید کاملا به کاسه چسبیده باشد حال با کاردک شیار زن به طور عمود از بالا به سمت پایین می کشیم به نوعی خاک را نصف می کنیم حال بوسیله چرخاندن دسته ضربات را وارد می کنیم تعداد ضرباتی که خاک به دونیم تقسیم شده را به اندازه 13mm به هم می رساند یادداشت می کنیم اگر تعداد ضربات بیشتر 40 باشد آن را در نظر نمی گیریم بعداز اینکه تعداد ضربات مربوط به هر مرحله را بدست آوردیم می بایست درصد رطوبت هرکدام را بدست آوریم به این منظور مقداری خاک از هر مرحله را در قوطی که قبلا وزن خالی آن را اندازه گرفته بودیم وارد می کنیم سپس وزن آنرا اندازه می گیریم و در اون می گذاریم بعداز 24 ساعت وزن خشک آنرا اندازه می گیریم و به همان روشهایی که درصد رطوبت را تعیین می کردیم رطوبت آنها را حساب می کنیم و نقاط به ازای تعداد ضربات و درصد رطوبت را مشخص می کنیم کلیه نتایجی که ما در این آزمایش بدست آوردیم در جدول به صورت زیر است.

بر اساس نتایج حاصله از نمودار:

LL=30.6

تعیین حد خمیری:

حدود 20 گرم خاک یکی از مراحل بالا را برمی داریم وآن را به صورت گلوله در می آوریم وبا دست به صورت فتیله در می آوریم تا قطر آن 3mm شود وترک بخورد آنگاه می بایست در صد رطوبت آن را بدست آوریم برای این کار آن را وارد قوطی می کنیم وزن آن را اندازه می گیریم سپس به مدت 24 ساعت در اون می گذاریم ودرصد رطوبت آن را اندازه می گیریم نتیجه بدست آمده درزیر آمده است.از دو نمونه میانگین گرفته می شود و نتیجه درصد رطوبت، حد خمیری است.

PI=LL-PL=30.6-22.07 PI=8.53

محاسبه شیب جریان و تعیین صحت رابطه تک نقطه ای:

F شیب جریان از نمودار جریان

LL حد روانی از فرمول تک نقطه

خطاهای موجود در آزمایش :

1- نمونه به خوبی ورز داده نشده باشد.

2- دستگاه به خوبی میزان نشده باشد.

3- خطا در تشخیص اینکه آیا شیار به اندازه 13mm بسته شده است.

سوال:

1- اگر در طول آزمایش تعداد ضربات 25 ضربه شد چه کار کنیم؟

همان آزمایش را تکرار می کنیم، اگر دوباره 25 ضربه شد، آزمایش را تمام کرده و درصد رطوبت نمونه مورد نظر، حد روانی خاک مورد آزمایش خواهد بود، اما اگر دوباره 25 ضربه نشد (بیشتر یا کمتر شد) 25 ضربه قبل را نادیده گرفته و عدد حاصل از تکرار آزمایش برای این درصد رطوبت که طی 24 ساعت آینده به همان روش معمول تعیین درصد رطوبت مشخص می شود، را ثبت می کنیم. علت حذف 25 ضربه در صورت ارضا نشدن شرط بالا این است که در نمودار درصد رطوبت بر حسب لگاریتم ضربات، با توجه به نمودار خطی بهینه که با خط سیاه پررنگ در نمودار مربوط رسم شده، دو مقدار درصد رطوبت (حد روانی) برای 25 ضربه استاندارد پیدا می شود که، از نظر آزمایشگر این حالت غیرعلمی و خطا است.

2- اگر شیار دستگاه کاساگرانده به ازای هر درصد رطوبتی زیر 25 ضربه بسته شود،چه نتیجه ای می گیریم؟

نتیجه می گیریم که احتمالا خاک میزانی رطوبت از قبل داشته که البته این مورد جزو خطای آزمایش در نظر گرفته می شود.

اما نتیجه علمی این است که این نمونه خاک یک خاک با چسبندگی بسیار پایین است چرا که همانطور که در بالا اشاره شد هرچه خاک چسبنده تر باشد فاصله بین حد روانی و حد خمیری (نشانه خمیری PI) بزرگتر است و خاک قابلیت خمیری و جذب آب بیشتری تا قبل از حد روانی دارد. یعنی خاک مورد آزمایش ما یک خاک با حد روانی پایین و غیر خمیری است (فاقد درصد قابل توجه رس است) مانند ماسه بادی.

محاسبه وزن مخصوص خاک در محل

مقدمه : وزن مخصوص خشک خاک عبارت از نسبت وزن مخصوص مرطوب خاک در محل به در صد رطوبت همان خاک به اضافه 1 است با تعیین وزن مخصوص خشک خاک می توان با انجام آزمایش تراکم (برای به دست آوردن نسبت کوبید گی) در آزمایشگاه میزان قابلیت کوبیدگی خاک را درمحل بدست آورد.

نسبت کوبیدگی از تقسیم وزن مخصوص خشک خاک در سایت به وزن مخصوص خشک ماکزیمم خاک در آزمایشگاه به دست می آید.

در راهسازی، فرودگاهها، سدهای خاکی، کانال ها، جاده های درجه 1 و2 وحتی در ساخت پی ابنیه های ساختمانی، بدلیل اینکه نیاز به بستری محکم می باشد انجام آزمایش میزان کوبیدگی الزامی می باشد طبق آیین نامه می بایست حداقل تراکم بسته به نوع پروژه ارضا گردد واگر خاکی این قدرت را نداشته باشد، خاک ضعیف تلقی شده واز محل خارج شده وبجای آن خاکی با قابلیت تراکم پذیری مقبول جایگزین می شود.

نکته ای که می بایست به آن توجه کرد این است که در آزمایشگاه برای انجام آزمایش تراکم می بایست همان انرژی که در محل به خاک وارد می گردد، در آزمایشگاه برای خاک مورد نظراعمال گردد. در این جا از روش مخروط ماسه ای استفاده شده است. منطق آزمایش بر مبنای استفاده از ماسه استاندارد و وزن مخصوص آن است.

منظور از ماسه استاندارد این است که دانه بندی آن یکنواخت باشد یعنی اندازه تمام ذرات آن یکسان بوده ومیزان ریز دانه در آن زیاد نباشد این ماسه باید از الک نمره 40 عبور کرده وروی نمره 50 باقی بماند.

ابزار:

1- دستگاه sand bottle 2- ماسه استاندارد (یکنواخت) 3- ترازو 4- شلف 5- چکش و قلم 6- کیسه پلاستیکی

7- oven

روش انجام:

تعیین وزن مخصوص ماسه:

ابتدا در آزمایشگاه یک ظرف استوانه ای با حجم و وزن مشخص را برمی داریم و آنرا پر از ماسه می کنیم سپس وزن آنرا اندازه می گیریم سپس وزن مخصوص خشک ماسه را بدست می آوریم. استوانه به قطر 15.12cm و ارتفاع 15.14cm می باشد.

=1.054kg V =2718.437 cm3 وزن ظرف = 5.405kg وزن ظرف + ماسه

تعیین وزن ماسه درون مخروط (حجم مخروط):

حال از بطری ماسه ای که انتهای آن به صورت قیف می باشد استفاده می کنیم به این صورت که در آن مقداری ماسه ریخته آنرا وزن می کنیم سپس آنرا در روی صفحه ای فلزی قرار می دهیم سپس پیچ را باز می کنیم تا کاملا قسمت مخروطی آن پر از خاک شود سپس پیچ را می بندیم آنراوزن می کنیم بدین ترتیب وزن خاک هم حجم مخروط بدست می آید.

W´1= 5.67 kg = وزن خاک وبطری ماسه ای

W´2= 5.2 kg = وزن خاک وبطری ماسه ای بعد از باز شدن پیچ

Wc = وزن خاک هم حجم مخروط بطری ماسه ای

Wc=W´1-W´2=5.67-5.2=0.47 kg

آزمایش در محل:

صفحه دستگاه را در محل قرار داده و داخل آن را بوسیله قلم و چکش حفر می کنیم عمق این چاله می بایست 2 برابر قطر سوراخ صفحه دستگاه باشد. خاک کنده شده را در داخل کیسه می ریزیم سنگ های درشتی را که از گودال خارج کرده ایم دوباره به گودال برمی گرد انیم و خاک بیرون آورده را وزن می کنیم (W2). سپس دستگاه را که مجددأ از ماسه پر کرده و وزن می کنیم (W1)، و روی صفحه و روی چاله قرار می دهیم دریچه دستگاه را باز می کنیم تا ماسه داخل حفره را پر کند پس از اینکه سطح ماسه درون دستگاه ثابت ماند، دریچه دستگاه را بسته ومجددأ دستگاه را وزن می کنیم. (W3)در محاسبه وزن ماسه ای که در چاله ریخته شده، باید به این نکته توجه داشت، وزن دستگاه وماسه داخل ظرف می باشد و حال آنکه ماسه ریخته شده قیف را نیز پر کرده است.

=6.21 kg W1 = وزن ظرف + ماسه

=3.345 kg W3= وزن ظرف + ماسه (بعد از باز شدن پیچ)

= 6.21 - 3.345 = 2.865 kg وزن ماسه خارج شده

=Wp = 2.865 - 0.47 = 2.395 kgوزن ماسه هم حجم چاله

حجم حفره

=W2=3660 gr وزن خاک بیرون آورده شده

حال می توان وزن مخصوص مرطوب خاک را بدست آورد:

مقداری از همین خاک بیرون آورده شده را برمی داریم ودر صد رطوبت آنرا اندازه می گیریم

=12.5 gr وزن ظرف خالی

= 69 gr وزن خاک مرطوب + ظرف

=65.5 gr وزن خاک خشک + ظرف

با استفاده از فرمول درصد رطوبت داریم:

حال که در صد رطوبت را بدست آوردیم می توان وزن مخصوص خشک را بدست آورد:

موارد خطا:

1- یکی از اشکالات این روش عدم امکان استفاده از آن برای سنگهای بزرگتر از 2 اینچ می باشد.

2- دور ریخته شدن برخی از خاک حفر شده باعث بروز خطا می گردد.

3- عد م یکنواختی رطوبت در خا ک و تغییر درصد رطوبت خاک هنگام کند ن زمین

4- باید اندازه دانه های ماسه یکنواخت بوده وماسه دارای دانه بندی یکسان باشد زیرا در صورت یکسان نبودن دانه بندی، وزن مخصوص ماسه در نقاط مختلف دارای مقدار یکسان نمی باشد.

5- حداقل عمق چاله ایجاد شده می بایست حداقل 1.5 برابر قطر صفحه باشد در غیر این صورت نتیجه خوبی نخواهیم داشت.

6- خطای د ستگاه اندا زه گیری و خطاهای انسانی

زمینهای ماسه ای: زمینهای ماسه ای بیشتر در کنار دریا وجود دارد. اگر زمین از ماسه خشک تشکیل شده باشد، تا یک طبقه ساختمان را تحمل می کند و 1.5 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع می توان فشار وارد آورد. ولی در صورتی که ماسه آبدار باشد قابل ساختمان نیست، چون ماسه آبدار حالت لغزندگی دارد و قادر نیست که بار وارد را تحمل کند بنابراین ماسه از زیر پی می لغزد و جای خالی خود را به پی می دهد و پایه را خراب می کند.

زمینهای دجی: زمین دجی زمینی است که از شنهای درشت و ریز و خاک به هم فشرده تشکیل شده است و به رنگهای مختلف دیده می شود:دج زرد، دج سیاه، دج سرخ، این نوع زمین ها برای ساختمان مرغوب و مناسب است.

زمینهای رسی: اگر رس خشک و بی آب و فشرده باشد، برای ساختمان زمین خوبی محسوب می شود، و تحمل فشار لازم را دارد. ولی اگر رس آبدار و مرطوب باشد قابل استفاده نیست و تحمل فشار ندارد، خصوصاً اگر ساختمان در زمین شیب دار روی رس آبدار ساخته شود فوری نشست می کند و جاهای مختلف آن ترک بر می دارد و خراب می شود.
و اگر ساختمان در زمین آبدار با سطح افقی ساخته شود به علت وجود آب فشار را به همه نقاط اطراف خود منتقل می کند و دیوارهای کم ضخامت آن ترک بر می دارد.

زمینهای سنگی: زمینهای سنگی بیشتر در دامنه کوهها وجود دارد و از تخته سنگها ی بزرگ تشکیل شده و برای ساختمان بسیار مناسب است.
زمینهای مخلوط: این نوع زمینها از سنگ درشت و شن و خاک رس تشکیل شده اگر این مواد کاملا به هم فشرده باشند برای ساختمان بسیار مناسب است و اگر به هم فشرده نباشد و باید از ایجاد ساختمان به روی این نوع زمینها احتراز کرد.
زمینهای بی فایده: زمینهای بی فایده مانند باتلاق ها و زمینهای جنگل که از خاک و برگ درختان تشکیل شده است. در این نوع زمین ها باید زمین آنقدر کنده شود تا به زمین سفت و طبیعی برسد.

آزمایش زمین: گاهی پس از پی کنی به طبقه ای از زمین محکم و سفت می رسند و پی سازی را شروع می کنند ولی پس از چندی ساختمان ترک بر می دارد.
علت آن این است که زمین سفتی که به آن رسیده اند از طبقهُ نازکی بوده است و متوجه آن نشده اند ولی برای اطمینان در جاهای مختلف زمین می زنند تا از طبقات مختلف زمین آگاهی پیدا کنند و بعد شفته ریزی را شروع می کنند این عمل را در ساختمان گمانه زنی (سنداژ) می گویند.
امتحان مقاومت زمین: یک صفحه بتنی 20*20*20 یا 20*50*50 از بتن آرمه گرفته و روی آن به وسیلهُ گذاشتن تیرآهنها فشار وارد می آورند. وزن آهنها مشخص و سطح صفحه بتن هم مشخص است فقط یک خط کش به صفحه بتنی وصل می کنند و به وسیله میلیمترهای روی آن میزان فرورفتگی زمین را از سطح آزاد مشخص و اندازه گیری می کنند ولی اگر بخواهند ساختمانهای بسیار بزرگ بسازند باید زمین را بهتر آزمایش کنند.
برای ای منظور با دستگاه فشار سنج زمین را اندازه گیری می کنند و آزمایش فوق برای ساختمانهای معمولی در کارگاه است.
پس از عملیات فوق پی کنی را آغاز می کنند و پس از پی کنی شفته ریزی شروع می شود. توجه شود این عمل همان آزمایش بارگذاری صفحه است که در درس مهندسی پی جزء آزمایش های محلی و مهم محسوب می شود البته از آنجا که انجام عملیات مکانیک خاک برای ساختمانهای معمولی صرفه اقتصادی ندارد، انجام این آزمایش در سازمانهای و اداره های دولتی و یا ساختمانهای بلند انجام می شود.
افقی کردن پی ها (تراز کردن): برای تراز کردن کف پی ساختمانها از تراز های آبی استفاده می کنند در دیوارهای طویل چون کار شمشه و تراز کردن وقت بیشتری لازم دارد، برای صرفه جویی در وقت از سه T می توان استفاده کرد بدین معنی که T اول را با T دوم تراز می کنند و T سوم را در مسافت مسیر به طوری که سه T در یک ردیف قرار بگیرد قرار می دهند از روی T اول و دوم که با هم برابر هستند T سوم را میزان و برابر می کنند و پس از آنکه T سوم برابر شد T اول را بر می دارند و به فاصله بیشتری بعد از T سوم قرار می دهند، دوباره T دوم و سوم را با T چهارم که همان T اول می باشد برابر می کنند و دنباله این ترازها را تا خاتمه محل کار ادامه می دهند. البته این طریق تراز کردن بیشتر در جاده سازی و زمین های پهناور به کار می رود.
شفته ریزی: کف پی ها باید کاملا افقی و زاویهُ کف پی نسبت به دیوار پی باید 90 درجه باشد. اول کف پی را باید آب پاشید، تا مرطوب شود و واسطهای بین زمین و شفته وجود نداشته باشد، و سپس شفته را داخل آن ریخت.
شفته عبارت است از خاک و شن و آهک که به نسبت 200 تا 250 کیلوگرم گرد آهک را در متر مکعب خاک مخلوط می کنند و گاهی هم در محلهایی که احتیاج باشد پاره سنگ به آن می افزایند. شفته را در پی می ریزند و پس از اینکه ارتفاع شفته به 30 سانتیمتر رسید آن را در یک سطح افقی هموار می کنند و یک روز آن را به حالت خود می گذارند تا دو شود یعنی آب آن یا در زمین فرو رود و یا تبخیر گردد. پس از اینکه شفته دو نم شد آن را با وزنهُ سنگینی می کوبند که به آن تخماق می گویند و پس از اینکه خوب کوبیده شد دوباره شفته را به ارتفاع 30 سانتیمتر شروع می کنند و عمل اول را انجام می دهند.
تکرار این عمل تا پر شدن پی ادامه دارد. در ساختمان ها که معمولاً در گود یا پی کنی عمل تراز کردن انجام می گیرد محل کار در پی که پیچ و خم زیادی دارد و تراز کردن با شمشه و تراز مشکل می باشد از تراز شلنگی استفاده می کنند. بدین ترتیب یک شلنگ چندین متری را پر از آب می کنند به طوری که هیچ گونه حباب هوایی در آن نباشد و آن را در پی محل هایی که باید تراز گردد به گردش در می آورند و نقاط معین شده را با هم تراز می کنند. آب چون در لوله هایی که به هم ارتباط دارند در یک سطح می ماند بنابراین چون شلنگ پر از آب می باشد در هر کجا که شلنگ را به حرکت در آورند آب دو لوله استوانه ای در یک سطح می باشد بنابراین دو نقطه مزبور با هم تراز می باشند بشرط آنکه مواظبت کنیم که شلنگ در وسط بهم گره خوردگی یا پیچش پیدا نکرده باشد تا باعث قطع ارتباط سیال شود که دیگر نمی توان در تراز بودن آنها مطمئن بود.
تراز کردن گاهی بوسیله دوربین نقشه بر داری (نیو) انجام می گیرد یعنی محلی را در ساختمان تعیین نموده دوربین را در محل تعیین شده نصب می کنند و با میر (تخته های اندازه گیری ارتفاع در نقشه برداری) یا ژالون (چوب های نیزه ای یا آهنی که هر 50 سانتیمتر آنرا به رنگهای سفید و قرمز رنگ کرده اند که از پشت دوربین بخوبی دیده بشود) اندازه گرفته و تراز یابی می کنند.
تراز کردن با دوربین بهترین نوع تراز یابی می باشد. در زمین هایی مانند زمین های شهر کرمان از آنجایی که از زمانهای قبل قنواتی وجود داشته و بتدریج آب آنها خشک شده در زیر زمین وجود داشته و بعد از مدتی بدون رعایت مسائل زیر سازی درون آنها خاک ریخته اند و برای شهر سازی و خیابان کشی که سطح خیابان ها را بالا می آورده اند و به ظاهر در سطح زمین و حتی در عمق های 3 تا 4 متری اثری از آنها نیست اگر سازه ای روی این زمین بنا شود پس از مدتی و بسته به عمق قنات و شرایط جوی مثلاً بعد از آمدن یک باران سازه نشست می کند و در بسیاری از مواقع حتی تا 100 درصد خسارت می بیند و دیگر قابل استفاده نیست اگر در چنین ساختمان هایی از شفته آهک استفاده شود باعث تثبیت خاک می شود و بروز نشست در ساختمان جلوگیری می کند.
پی سازی: بعد از اینکه عمل پی کنی به پایان رسید را باید با مصالح مناسب بسازند تا به سطح زمین رسیده و قابل قبول برای هر گونه بنا باشد مصالحی که در پی بکار میرود باید قابلیت تحمل فشار مصالح بعدی را داشته باشد و ضمناً چسبندگی مصالح نسبت به یکدیگر به اندازه ای باشد که بتوانند در مقابل بارهای بعدی تحمل کند و فشار را یکنواخت به تمام پی ها انتقال دهد چون هرچه ساختمان بزرگتر باشد فشارهای وارده زیادتر بوده و مصالحی که در پی بکار می رود باید متناسب با مصالح بعدی باشد. پی سازی را با چند نوع مصالح انجام می دهند مصالحی که در پی بکار می رود عبارتند از شفته آهکی، پی سازی با سنگ، پی سازی با بتن، پی سازی با بتن مسلح.
پی سازی با سنگ: پس از اینکه عمل پی کنی به پایان رسید پی سازی با سنگ باید از دیوارهایی که روی آن بنا می گردد وسیع تر بوده و از هر طرف دیوار حداقل 15 سانتیمتر گسترش داشته باشد یعنی از دو طرف دیوار 30 سانتیمتر پهن تر می باشد که دیواری را در وسط آن بنا می کنند، پی سازی با سنگ با دو نوع ملات انجام می شود چنانچه بار و فشار بعدی زیاد نباشد ملات سنگها را از ملات گل و آهک چنانچه فشار و بار زیاد باشد ملات سنگ را از ملات ماسه و سیمان استفاده می کنند اول کف پی را ملات ریزی نموده و سنگها را پهلوی یکدیگر قرار می دهند و لابِلای سنگ را با ملات ماسه و سیمان پر می کنند (غوطه ای) به طوری که هیچ منفذ و سوراخی در داخل پی وجود نداشته باشد و عمل پهن کردن ملات و سنگ چینی تا خاتمه دیوار سازی ادامه پیدا می کند.
پی سازی با بتن: پس از اینکه کار پی کنی به پایان رسید کف پی را به اندازه تقریبی 10 سانتیمتر بتن کم سیمان بنام بتن مِگر می ریزند که سطح خاک و بتن اصلی را از هم جدا کند روی بتن مگر قالب بندی داخل پی را با تخته انجام می دهند همانطور که در بالا گفته شد عمل قالب بندی وسیع تر از سطح زیر دیوار نقشه انجام می گیرد تمام قالب ها که آماده شد بتن ساخته شده را داخل قالب نموده و خوب می کوبند و یا با ویبراتور به آن لرزش وارد آورده تا خلل و فرج آن پر شود و چنانچه بتن مسلح باشد، داخل قالب را با میله های گرد آرماتور بندی و بعد از آهن بندی داخل قالب را با بتن پر می کنند.
بتن ریزی در پی و آرماتور داخل آن به نسبت وسعت پی برای ساختمان های بزرگ قابلیت تحمل فشار هر گونه را می تواند داشته باشد و بصورت کلافی بهم پیوسته فشار ساختمان را به تمام نقاط زمین منتقل می کند و از شکست و ترک های احتمالی جلو گیری بعمل می آورد.
پی سازی و پی کنی با هم: در بعضی مواقع ممکن است زمین سست بوده و پی کنی بطور یکدفعه نتواند انجام پذیرد و اگر بخواهیم داخل تمام پی ها را قالب بندی کنیم مقرون به صرفه نباشد در این موقع قسمتی از پی را کنده و با تخته و چوب قالب بندی نموده شفته ریزی می کنیم پس از اینکه شفته کمی خود را گرفت یعنی آب آن تبخیر و یا در زمین فرو رفت و دونم شد پی کنی قسمت بعدی را شروع نموده و با همان تخته ها، قالب بندی می کنیم بطوریکه شفته اول خشک نشده باشد و بتواند با شفته اول خشک نشده باشد و بتواند با شفته بعد خودگیری خود را انجام داده و بچسبد این نوع پی سازی معمولاً در زمین های نرم و باتلاقی، خاک دستی و ماسه آبدار عمل می گردد.
پی کنی در زمین های سست: در زمین های سست و خاک دستی اگر بخواهیم ساختمانی بنا کنیم باید اول محل پی ها را به زمین سفت رسانیده و پس از اطمینان کامل ساختمان را بنا نماییم زیرا ساختمان که روی این زمین ها مطابق معمول و یا در زمین سست بنا گردد. پس از چندی یا در همان موقع ساخته شدن باعث ترک ها و خرابی ساختمان می گردد. بنابراین شفته ریزی از روی زمین سفت باید انجام گیرد و برای اینکار بشرح زیر عمل می نمائیم:
پی کنی در زمین های خاک دستی و سست: پس از پیاده کردن اصل نقشه روی زمین محل پی های اصلی و یا در تقاطع پی ها که فشار پایه ها روی آن می باشد چاه هائی حفر می شود، عمق این چاهها به قدری می باشد تا به زمین سفت و سخت برسد بعداً محل چاه ها را با شفته آهکی پر کرده و پس از پر کردن چاه ها و خودگیری شفته، پی ها را به طریقه معمول روی شفته چاه ها شفته ریزی می کنند، شفته ها به صورت کلافی می باشند که زیر آنها را تعدادی از ستون های شفته ای نگهداری می کند و از فرو ریختن آن جلوگیری می نمایند البته باید سعی کرد که فاصله ستون های شفته ای نباید بیش از سه متر طول باشد.
خاصیت چاه ها بدین طریق می باشد که شفته پس از خودگیری مانند ستونهایی است که زیر زمین بنا شده است و شفته روی آن مانند کلافی پایه را به یکدیگر متصل می کنند برای مقاومت بیشتر در ساختمان پس از اینکه آجر کاری پایه ها را شروع نمودیم ما بین پایه ها را مطابق شکل با قوسهایی به یکدیگر متصل می کنند تا پایه ها عمل فشار به اطراف خود را خنثی نموده و فشار خود را در محل اصلی خود یعنی در محلی که شفته ریزی آن به زمین بِکر رسیده متصل می کند.
گاهی اتفاق می افتد که در ساختمان در محل بنای یکی از پایه ها چاه های قدیمی وجود دارد و بقیه زمین سخت بوده و مقاومت به حد کافی برای ساختن ساختمان روی آنرا دارد برای اینکه براحتی بتوان پایه را در محل خود ساخت و محل آن را تغییر نداد چاه را پس از لای روبی (پاک کردن) با شفته آهک پر می نماییم موقعیکه شفته خودگیری خود را انجام داد روی آنرا یک قوس آجری ساخته و در محل انتهای کمان پایه را بنا می کنیم که فشار دیوار با اطراف چاه منتقل گردد. در بعضی مواقع چاه کنی در این گونه زمین ها خطرناک می باشد.
زیرا زمین ریزش دارد و به کارگر صدمه وارد میاورد و در موقع کار ممکن است او را خفه کند برای جلوگیری از ریزش زمین باید از پلاکهای بتنی یا سفالی که در اصطلاح به آنها گَوَل (در شهرستانها گوم و غیره) مینامند استفاده شود گَوَل های بتنی یک تکه و دو تکه ای و گول های سفالی یک تکه می باشد. گول های بتنی را بوسیله قالب می سازند و گول های سفالی بوسیله دست و گل رس ساخته شده و در کوره های آجری آن را می پزند تا بشکل سفالی در آید از این گول ها در قنات ها نیز استفاده می شود.
طریقه عمل: مقداری از زمین که بصورت چاه کنده شده گول را بشکل استوانه ای ساخته می باشد داخل محل کنده شده نصب و عمل کندن را ادامه می دهند در این موقع دو حالت وجود دارد یا اینکه گول اولی که زیر آن در اثر کندن خالی شده براحتی پایین رفته گول دوم را نصب می کنیم یا اینکه گول اول در محل خود با فشار خاک که به اطراف آن آمده تنگ می افتد و نمی تواند محل خود را تغییر و یا پایین تر برود در این موقع از گول های دو تکه ای استفاده می نماییم نیمی را در محل خود نصب و جای آنرا محکم نموده و نصفه دوم را پس از کندن محل آن نصب می نماییم و عمل پی کنی را بدین طریق ادامه میدهیم.
پی کنی در زمین های سست مانند خندق هائی که خاک دستی در آنها ریخته شده است و مرور زمان هم اثری برای محکم شدن آن ندارد و یا زمین های باتلاقی و غیره ضروری می باشد. زمین هائی که قسمت خاک ریزی شده در آنها به ارتفاع کم می باشد و یا باتلاقی بودن آن به عمق زیادی نرسد می توان در این قبیل زمین ها پی کنی عمقی انجام داد و برای جلوگیری از ریزش خاک آنرا با تخته و چوب قالب بندی نموده تا به زمین سخت برسد. البته قالب بندی در اینگونه زمین ها خالی از اشکال نمی باشد باید با منتهای دقت انجام گیرد پس از انجام کار قالب بندی شفته ریزی شروع می شود و چون تخته های قالب در طول قرار دارد می توان پس از شفته ریزی تخته دوم را شروع کرد به همین منوال تمام پی ها را می توان شفته ریزی کرد بدون اینکه تکه ای و یا تخته ای از قالب زیر شفته بماند.

برای اولین ‏بار در کشور و با بهره‏گیری دانش فنی کشور آلمان، بتن سبک EPS توسط تولیدکنندگان ایرانی ساخته شد. بتن EPS که در سال 1349 برای اولین بار توسط مهندس شهربراز فرح مهر (پدر بتن ایران) وارد کشور شد, توسط این متخصص صنعت بتن طراحی و با استفاده از ماشین ‏آلات داخلی ساخته شد. این محصول که مخلوطی از سه ماده سیمان، ماسه و گرانول EPS است. در وزن‏های مختلفی اعم از 450 کیلو و 1500 کیلو در مترمکعب قابل ارایه برای ساختمان‏ سازی است. گفته می ‏شود؛ محصول فوق ضد حریق, ضد زلزله و با تبادل حرارتی بسیار عالی بوده و سبب تعدیل وزن تیرآهن و فونداسیون در ساختمان شده و توجیه اقتصادی بسیار بالایی خواهد شد. از دیگر مشخصات این محصول می‏توان به عایق صدا، سرعت عمل سه برابر آجر و سفال و عدم نیاز به خاک گچ و ملات ماسه و سیمان در نصب اشاره کرد. تولیدکنندگان این محصول معتقدند؛ تمامی جزئیات بتن سبک EPS در کشور فراهم شده و هیچ وابستگی به خارج در حال حاضر وجود ندارد. آنها همچنین، از تولید انبوه این محصول در آینده ‏ای نه چندان دور و پس از به ثبت رسیدن آن به صورت روزانه خبر دادند. گفتنی است، ماشین‏ آلات تولید این محصول نیز در صورت وجود امکانات مالی قابل تولید در کشور خواهد بود. لازم به ذکر است، استفاده از بتن EPS 30 تا 40 درصد هزینه‏ های ساختمان را کاهش داده و از آنجایی که عایق حرارتی بوده, بهینه‏ سازی مصرف سوخت را نیز به همراه خواهد داشت. محصول فوق قابلیت نصب رنگ روغن, پلاستیک، کنیتکس، چسب موکت و کاشی را نیز داراست.

کاربرد بتن سبک (فوم سِم) در ساختمان:

شیب بندی پشت بام:بهترین مصالـح به لحاظ سبکی، محکمی و همچنین اقتصادی بـرای شیـب بندی بتن فوم سٍم می باشد و می توان آن را به صورت یکپارچه استفاده نمود (بتن با وزن 300 الی 400کیلو).

کف بندی طبقات: با توجه به خصوصیات فوم سٍم می توان بعد از اتمام کار تاسیسات، تمامی کـف طبقات، محوطه و بالکن ساختمان را با آن پوشانید و عملیات بعدی را روی آن انجام داد (بتن با وزن 300 الی 400 کیلو گرم).

بلوکهای غیر بار بر: با بــلوکهای تو پـر فــوم ســٍم می تــوان (بـا ابـعاد دلخـواه) تــمام تیغـه بندیها، دیوارهای جــدا کننده ساختـمان را با استفاده از چسب بتن یـا ملات بتن انجام داد.با استفاده از این بلوکها علاوه بر جلو گیری از سنگین شدن ساختمان، عملیات حمل و نصب نیز بسیار سریع صورت می گیرد و دستمزد کمتری هزینه می شود. و پـس از اجـرای صحیح دیوار می توان مستقیـماً روی آن گچ یا دیگر پوشش های دلخواه را انجام داد (وزن مخصوص 600 الی 800 کیلو).

دیوار های جدا کننده یکپارچه: از این بتن می توان پنـلهای جدا کننـده مسلح ساخـت که برای دیوار محوطه، نماهای ساختمـان، دیـوار سوله و...کاربرد دارد. همچنین بعلـت خصوصـیات عایـق بودن این بتــن می توان از آن برای دیوارهای سرد خانه ها،گرم خانه ها (موتور خانه) سالن های ضد صدا بصورت یکپارچه با قالب بندی عمری استفاده نمود.(وزن مخصوص 1200 کیلو)

ارشد مدیریت پروژه (و ساخت) داریم. تو این رشته دروس تخصصی مدیریت، کنترل، برنامه ریزی، مهندسی ارزش، PMBOK، و بعضی حوزه های PMBOK مثل مدیریت ریسک رو می خونید. بطور کلی مفاهیم این رشته در ارتباط نزدیکی با مهندسی صنایع هستش ولی با یه دید مدیریتی نه دید مهندسی.
درباره مهندسی پروژه هم (یا کارشناس مدیریت پروژه) باید بگم بله، این رشته هم به تازگی جزء رشته های مهندسی بعضی دانشگاه ها اومده که تا جایی که می دونم برنامه دروس اون مثل ارشد هستش ولی به اندازه ارشد مدیریتی نیست، بلکه تخصصی و مهندسی تر هستش.

رشته مهندسی مدیریت پروژه در واقع یک رشته میان مهندسی هست که دروس آن از دروس پایه مهندسی معماری و مهندسی عمران هست. به عنوان مثال در ساختن یک ساختمان چندین رشته مهندسی به کار برده می شود و مهندسی پروژه نیز یکی از انها هست و به طور کلی ترکیبی از چندین رشته مهندسی هست و دروس آن نیز تا حدود زیادی شبیه مهندسی صنایع است.

منابع آزمون کارشناسی ارشد مدیریت پروژه و ساخت چیست؟

این رشته یک گرایش از رشته مهندسی عمرانه پس شما باید درسایی که بچه های عمران امتحان میدن رو امتحان بدی که شامل:
زبان تخصصی
ریاضیات: که ریاضی 1 و 2 و معادلات دیفرانسیل هست
مکانیک جامدات: تحلیل سازه 1 و مقاومت مصالح
مکانیک سیالات و هیدرولیک
مکانیک خاک و پی
طراحی سازه های فولادی و بتنی
راه و روسازی

مواد و مصالح: (به ترتیب اهمیت)
1- نشریه 55 (مشخصات فنی و عمومی کارهای ساختمانی) تالیف: انتشارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
2- مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان (سازمان نظام مهندسی ساختمان)
3- مبحث نهم مقررات ملی ساختمان (سازمان نظام مهندسی ساختمان)
4- مصالح ساختمانی تالیف: مهندس احمد حامی

ایستائی و فن ساختمان: (به ترتیب اهمیت)
1- درک رفتار سازه ها ترجمه: دکتر محمود گلابچی
2- سازه در معماری ترجمه: دکتر محمود گلابچی
3- مهندس + معمار = ساختار ترجمه: دکتر محمود گلابچی
4- سیستمهای ساختمانی آینده ترجمه: دکتر محمود گلابچی
5- سازه های مشبک فضایی دکتر محمود گلابچی
6- مقاومت مصالح کاربردی تالیف دکتر محمود گلابچی
7- ایستاتیک کاربردی تالیف دکتر محمود گلابچی

زبان عمومی و تخصصی:
1- کتاب 504 لغت
2- تستهای زبان عمومی کنکور سایر رشته ها
3- کتاب زبان تخصصی (ویژه دانشجویان معماری) تالیف: دکتر حسن رستگارپور
4- فرهنگ تصویری معماری

قسمت دوم: (منابع مطالعه شده توسط اینجانب علاوه بر منابع اصلی)
(برای آوردن رتبه های تک رقمی منابع بیشتری را باید مطالعه کنید)
مدیریت کارگاهی:
1- آشنایی با اصول مدیریت ساختمان و کارگاه تالیف: محمد رضا موسویان
2- برنامه ریزی و کنترل پروژه تالیف: محمود نادری پور
3- فهرست بهای رشته راه و باند وفرودگاه تالیف: انتشارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی
4- جزوه درسی مدیریت وتشکیلات کارگاهی گرد آورنده: مهندس سعید برک پو
5- مدیریت کارگاهی تالیف: سام فروتنی
6- اصول مدیریت پروژه های عمرانی تالیف: امیر لطفی
7- برنامه ریزی و کنترل پروژه تالیف: مجتبی گلشنی
مواد و مصالح:
1- مصالح ساختمانی تالیف: سام فروتنی
2- مبحث پنجم چاپ سال 1379مقررات ملی ساختمان (سازمان نظام مهندسی ساختمان)
3- مصالح ساختمانی تالیف: سیاوش کباری
4- آئین نامه بتن ایران سازمان مدیریت و برنامه ریزی
5- آئین نامه 2800
6- تکنولوژی بتن تالیف:دکتر صمد دیلمقانی

ایستائی و فن ساختمان:
1- سیستمهای ساختمانی تالیف: هنریش انگل
2- رفتار و طراحی سازه ساختمانهای بلند تالیف:دکتر فریبرز ناطق نوری
زبان عمومی و تخصصی:
1- مطالعه تستهای زبان عمومی کنکور سایر رشته ها
2- مطالعه تستهای زبان کنکور رشته معماری و مرمت و عمران

قسمت سوم (منابع توصیه شده)
مدیریت کارگاهی
1- برخی از بخشنامه های سازمان مدیریت و برنامه ریزی (مانند تضمین پیش پرداخت، ماده 44 منع مداخله کارمندان دولتی، تضمین شرکت در مناقصه، شرایط عمومی پیمانهای مشاوران)
2- بعضی از مقالات کنفرانس بین المللی مدیریت پروژه سالهای 83 و 84 و 85
3- مدیریت مالی (دو جلد) تالیف: دکتر احمد مدرس

مواد و مصالح
راهنمای بتن ساز تالیف: احمد حامی
مصالح ساختمان تالیف: دکتر حسن رحیمی
ایستایی و فن ساختمان
جزوه سیستم های ساختمانی 1و2 تالیف: دکتر گلابچی

ب: ساختمان های با اهمیت «زیاد»، در زمان وقوع زلزله های خفیف و متوسط قابلیت بهره برداری خود را حفظ کنند و در ساختمان های با اهمیت متوسط، خسارات سازه ای و غیر سازه ای به حداقل برسد.

ج: ساختمان های با «اهمیت خیلی زیاد»، در زمان وقوع زلزله های شدید بدون آسیب عمده سازه ای قابلیت بهره برداری بدون وقفه خود را حفظ کنند.

زلزله شدید که «زلزله» طرح نامیده می شود، زلزله ای است که احتمال وقوع آن و یا زلزله های بزرگتر از آن در 50 سال عمر مفید ساختمان ده درصد باشد.

زلزله متوسط یا «زلزله سطح بهره برداری»، زلزله ای است که احتمال وقوع آن و یا زلزله های بزرگتر از آن در 50 سال عمر مفید ساختمان 5/99 در صد است.

2- حدود کاربر

2-1- این آیین نامه برای طرح و اجرای ساختمان های بتن آرمه، فولادی، چوبی و ساختمان های با مصالح بنایی بکار می رود.

2-2- ساختمان های زیر مشمول این آیین نامه نیستند:

الف: ساختمان های خاص مانند سدها، پل ها، اسکله ها و سازه های دریایی و نیروگاههای هسته ای.

در طرح ساختمان های خاص باید ضوابط ویژه ای که آیین نامه های مربوط به هر یک از آنها برای مقابله با اثرهای زلزله تعیین می شود رعایت گردد. در هر حال شتاب مبنای طرح نباید کمتر از مقدار مندرج در این آیین نامه در نظر گرفته شود. در مواردیکه مطالعات خاص لرزه خیزی ساختگاه برای اینگونه ساختمانها انجام شود، نتیجه آنها می تواند ملاک عمل قرار گیرد، مشروط بر آنکه مقادیر طیف طرح ویژه ساختگاه از دو سوم مقادیر طیف طرح استاندارد2800، با توجه به ضرایب اهمیتI و رفتارR، کمتر نباشد.

ب: بناهای سنتی که با گل و یا خشت ساخته می شوند.

این نوع بناها به علت ضعف مصالح مقاومت چندانی در برابر زلزله ندارند و حتی تأمین ایمنی آنها در برابر زلزله مستلزم تمهیداتی ویژه است. با توجه به اینکه در مناطق کویری و دوردست، فراهم آوردن مصالح مقاوم بسادگی میسر نیست، باید ضوابط و دستورالعمل های فنی ویژه برای تأمین ایمنی نسبی آنها با بکارگیری عناصر مقاوم چوبی، فلزی، بتنی، پلیمری و یا ترکیبی از آنها یا هرگونه مصالح دیگر تدوین و ترویج و بکار بسته شود.

2-3- ساختمان های آجری مسلح و ساختمان های بلوک سیمانی مسلح که در آنها از مصالح بنایی برای تحمل فشار و ازمیلگردهای فولادی برای تحمل کشش استفاده می شود مشمول ضوابط و مقررات فصل دوم استاندارد2800 می باشند. طراحی اینگونه ساختمان ها تا زمانی که آیین نامه ویژه ای در مورد آنها تدوین نگردیده است، باید براساس آیین نامه معتبر یکی از کشورهای دیگر باشد، در غیر اینصورت ضوابط کلی و مقررات مربوط به ساختمان های با مصالح بنایی غیر مسلح، مندرج در فصل سوم استاندارد280باید در مورد این ساختمان ها رعایت گردد.

3- ملاحظات ژئوتکنیکی

بطور کلی باید از احداث ساختمان بر روی گسل های فعالی که احتمال به وجود آمدن شکستگی در سطح زمین هنگام زلزله وجود دارد، اجتناب شود. در مواردی که در محدوده گسل احداث ساختمان مورد نظر باشد، باید علاوه بر رعایت ضوابط این آیین نامه، تمهیدات فنی ویژه منظور شود.

4- ملاحظات معماری

4-1- پلان ساختمان باید تا حد امکان به شکل ساده و متقارن در دو امتداد عمود بر هم و بدون پیشامدگی و پس رفتگی زیاد باشد و از ایجاد تغییرات نامتقارن پلان در ارتفاع ساختمان نیز حتی المقدور احتراز شود.

4-2- از احداث طره های بزرگتر از 5/1 متر حتی المقدور احتراز شود.

4-3- از ایجاد بازشوهای بزرگ و مجاور یکدیگر در دیافراگم های کف ها خودداری شود.

4-4- از قرار دادن اجزای ساختمانی، تأسیسات و یا کالاهای سنگین بر روی طره ها و عناصر لاغر و دهانه های بزرگ پرهیز گردد.

4-5- با بکارگیری مصالح سازه ای با مقاومت زیاد و شکل پذیری مناسب و مصالح غیر سازه ای سبک، وزن ساختمان به حداقل رسانده شود.

4-6- از ایجاد اختلاف سطح در کف ها تا حد امکان خودداری شود.

4-7- از کاهش و افزایش مساحت زیربنای طبقات در ارتفاع، بطوریکه تغییرات قابل ملاحظه ای در جرم طبقات ایجاد شود، پرهیز گردد.

5- ملاحظات پیکربندی سازه ای

5-1 عناصری که بارهای قائم را تحمل می نمایند در طبقات مختلف تا حد امکان بر روی هم قرار داده شوند تا انتقال بار این عناصر به یکدیگر با واسطه عناصر افقی صورت نگیرد.

5-2- عناصری که نیرو های افقی ناشی از زلزله را تحمل می کنند به صورتی در نظر گرفته شوند که انتقال نیروها به سمت شالوده بطور مستقیم انجام شود و عناصری که با هم کار می کنند در یک صفحه قائم قرار داشته باشند.

5-3- عناصر مقاوم در برابر نیروهای افقی ناشی از زلزله به صورتی در نظر گرفته شوند که پیچش ناشی از این نیروها در طبقات به حداقل برسد. برای این منظور مناسب است فاصله مرکز جرم و مرکز سختی در طبقات در هر امتداد، کمتر از 5 درصد بعد ساختمان در امتداد باشد.

5-4-ساختمان و اجزای آن به نحوی طراحی گردند که شکل پذیری مناسب در آنها تأمین شده باشد.

5-5- در ساختمان هاییکه در آنها از سیستم قاب خمشی برای بار جانبی استفاده می شود، طراحی به نحوی صورت گیرد که تا حد امکان ستونها دیرتر از تیرها دچار خرابی شوند(ستون قوی-تیر ضعیف)

5-6- اعضای غیر سازه ای مانند دیوارهای داخلی و نماها طوری اجرا شوند که تا حد امکان مزاحمتی برای حرکت اعضای سازه ای در زمان زلزله ایجاد نکنند. در غیر اینصورت اثر اندر کنش این اعضا با سیستم سازه باید در تحلیل سازه در نظر گرفته شود.

5-7- از ایجاد ستون های کوتاه، حتی الامکان خودداری شود.

6- ضوابط کلی

6-1 کلیه عناصر باربر ساختمان باید به نحو مناسبی به هم پیوسته باشند تادر زمان زلزله عناصر مختلف از یکدیگر جدانشده و ساختمان بطور یکپارچه عمل کند. در این مورد کف ها باید به عناصر قائم باربر، قاب ها و یا دیوارها، به نحو مناسبی متصل باشند، بطوریکه بتوانند بصورت یک دیافراگم نیروهای ناشی از زلزله را به عناصر باربر جانبی منتقل کنند.

6-2- ساختمان باید در هر دو امتداد افقی عمود بر هم قادر به تحمل نیروهای افقی ناشی از زلزله باشد و در هر یک از این امتدادها نیز باید انتقال نیروهای افقی به شالوده بطوری مناسب صورت گیرد.

6-3- حداقل عرض درز انقطاع، در هر طبقه برابر یک صدم ارتفاع آن طبقه از روی تراز پایه می باشد. برای تأمین این منظور فاصله هر طبقه ساختمان از مرز زمین مجاور (در صورتیکه مالکیت آن فرق داشته باشد) حداقل باید برابر پنج هزارم ارتفاع آن طبقه از روی تراز پایه باشد. فاصله درز انقطاع را می توان با مصالح کم مقاومت که در هنگام زلزله در اثر برخورد دو ساختمان به آسانی خرد شود، به نحو مناسبی برنمود بطوریکه پس از زلزله به سادگی قابل جایگزین کردن و بهسازی باشد.

7- گروه بندی ساختمانها بر حسب اهمیت

ساختمانها از نظر اهمیت به چهار گروه تقسیم می شوند:

گروه 1-الف- ساختمانهای «با اهمیت زیاد ضروری»

در این گروه ساختمانهایی قرار دارند که قابل استفاده بودن آنها پس از وقوع زلزله اهمیت خاص دارد و وقفه در بهره برداری از آنها بطور غیر مستقیم موجب افزایش تلفات و خسارات می شود مانند بیمارستانها و درمانگاهها، مراکز آتش نشانی، مراکز و تأسیسات آبرسانی، نیروگاهها و تأسیسات برق رسانی، برجهای مراقبت فرودگاهها، مراکز مخابرات، رادیو و تلوزیون، تأسیسات نظامی و انتظامی، دادگستری و زندان، مراکز کمک رسانی و بطور کلی تمام ساختمانهایی که استفاده از آنها در امداد و نجات مؤثر می باشد. ساختمانها و تأسیساتی که خرابی آنها موجب انتشار گسترده مواد سمی و مضر در دراز مدت برای محیط زیست می شوند جزو این گروه ساختمانها منظور می گردند.

گروه 1- سایر ساختمانهای «با اهمیت زیاد»

سایر ساختمانهای گروه یک «بااهمیت زیاد» شامل سه دسته زیر است:

ب: ساختمانهایی که خرابی آنها موجب تلفات زیاد می شود مانند مدارس، مساجد، استادیومها، سالن های سینما و تأتر، سالنهای اجتماعات، فروشگاههای بزرگ، ترمینالهای مسافربری یا هر فضای سر پوشیده که محل تجمع بیش از 300 نفر در زیر یک سقف باشد.

ج: ساختمانهایی که خرابی آنها سبب از دست رفتن ثروت ملی می گردد مانند موزه ها، کتابخانه ها و بطور کلی مراکزی که در آنها اسناد ملی و یا آثار پر ارزش نگهداری می شود.

د: ساختمانها و تأسیسات صنعتی که خرابی آنها موجب آلودگی محیط زیست و یا آتش سوزی وسیع می شود مانند پالایشگاهها، انبارهای سوخت و مراکز گازرسانی.

گروه 2- ساختمانهای «با اهمیت متوسط»

این گروه شامل کلیه ساختمانهای مشمول این آیین نامه، بجز ساختمانهای عنوان شده در گروههای دیگر می باشد، مانند ساختمانهای مسکونی، اداری و تجاری، هتلها و پارکینگهای چند طبقه، انبارهای کارگاهها، ساختمانهای صنعتی و غیره.

گروه 3- ساختمانهای «با اهمیت کم»

این گروه شامل دو دسته زیر می باشد:

الف- ساختمانهایی که خسارت نسبتاً کمی از خرابی آنها حادث می شود و احتمال بروز تلفات در آنها بسیار اندک است، مانند انبارهای کشاورزی و سالنهای مرغداری.

ب- ساختمانهای موقت که مدت بهره برداری از آنها کمتر از 2 سال است.

8-گروه بندی ساختمانها بر حسب شکل

ساختمانها بر حسب شکل به دو گروه منظم و نامنظم بشرح زیر تقسیم می شوند:

8-1-ساختمانهای منظم

ساختمانهای منظم به گروهی ازساختمانها اطلاق می شود که دارای کلیه ویژگی های زیر باشند:

8-1-1- منظم بودن در پلان

الف- پلان ساختمان دارای شکل متقارن و یا تقریباً متقارن نسبت به محورهای اصلی ساختمان، که معمولاً عناصر مقاوم در برابر زلزله در امتداد آنها قرار دارند، باشد. همچنین در صورت وجود فرورفتگی یا پیشامدگی در پلان، اندازه آن درهر امتداد از 25 درصد بعد خارجی ساختمان در آن امتداد تجاوز ننماید.

ب- در هر طبقه فاصله بین مرکز جرم و مرکز سختی در هر یک از دو امتداد متعامد ساختمان از 20 درصد بعد ساختمان در آن امتداد بیشتر نباشد.

ج- تغییرات ناگهانی در سختی دیافراگم هر طبقه نسبت به طبقات مجاور از 50 درصد بیشتر نبوده و مجموع سطوح باز شو در آن از 50 درصد سطح کل دیافراگم تجاوز ننماید.

د- در مسیر انتقال نیروی جانبی به زمین انقطاعی مانند تغییر صفحه اجزای باربر جانبی در طبقات وجود نداشته است.

ه- در هر طبقه حداکثر تغییر مکان نسبی در انتهای ساختمان، با احتساب پیچش تصادفی، بیشتر از 20درصد با متوسط تغییر مکان نسبی دو انتهای ساختمان در آن طبقه اختلاف نداشته باشد.

8-1-2- منظم بودن در ارتفاع

الف- توزیع جرم در ارتفاع ساختمان تقریباً یکنواخت باشد بطوریکه هیچ طبقه ای به استثنای بام و خرپشته بام نسبت به جرم طبقه زیر خود بیشتر از50 درصد تغییر نداشته باشد.

ب- سختی جانبی در هیچ طبقه ای کمتر از 70 درصد سختی جانبی طبقه روی خود و یا کمتر از 80 درصد متوسط سختی سه طبقه روی خود نباشد. طبقه ای که سختی آن کمتر از محدوده عنوان شده در این بند باشد انعطاف پذیر تلقی شده و طبقه «نرم» نامیده می شود.

ج- مقاومت جانبی هیچ طبقه ای کمتر از 80 درصد مقاومت جانبی طبقه روی خود نباشد. مقاومت هر طبقه برابر با مجموع مقاومت جانبی کلیه اجزای مقاومی است که برش طبقه را در جهت مورد نظر تحمل می نمایند. طبقه ای که مقاومت جانبی آن کمتر از حدود عنوان شده در این بند باشد، ضعیف تلقی شده و طبقه«ضعیف» نامیده می شود.

8-2- ساختمانهای نامنظم

ساختمانهای نامنظم به ساختمانهایی اطلاق می شود که فاقد یک یا چند ویزگی ضوابط بند8-1 باشند.

9- گروه بندی ساختمانها بر حسب سیستم سازه ای

ساختمانها برحسب سیستم سازه ای در یکی از گروه های زیر طبقه بندی می شوند:

9-1- سیستم دیوارهای باربر

نوعی سیستم سازه ای است که فاقد یک سیستم قاب ساختمانی کامل برای باربری قائم می باشد. در این سیستم دیوارهای باربر و یا قاب های مهاربندی شده عمدتاً بارهای قائم را تحمل نموده و مقاومت در برابر نیروهای جانبی نیز بوسیله همان دیوارهای باربر که بصورت دیوارهای برشی عمل می کند و یا قابهای مهاربندی شده تأمین می شود.

9-2- سیستم قاب ساختمانی ساده

نوعی سیستم سازه ای است که در آن بارهای قائم عمدتاً توسط قابهای ساختمانی کامل با اتصالات تحمل شده و مقاومت در برابر نیروهای جانبی توسط دیوارهای برشی یا قابهای مهاربندی شده تأمین می شود. سیستم قابهای با اتصالات خورجینی (یا رکابی) همراه با مهاربندی های قائم نیز از این گروهند.

9-3- سیستم قاب خمشی

نوعی سیستم سازه ای است که در آن بارهای قائم توسط قاب های ساختمانی کامل تحمل شده و مقاومت در برابر نیروهای جانبی توسط قاب های خمشی تأمین می گردد. سازه های فضایی خمشی کامل و یا سازه های با قابهای خمشی در پیرامون و یا در قسمتی از پلان، همراه با قابهای با اتصالات ساده در سایر قسمتهای پلان، از این گروهند.

در این سیستم قابهای خمشی بتنی و فولادی را می توان به صورت های معمولی، متوسط یا ویژه طراحی کرد.

9-4- سیستم دوگانه یا ترکیبی

نوعی سیستم سازه ای است که در آن:

الف- بارهای قائم عمدتاً توسط قاب های ساختمانی کامل تحمل می شوند.

ب- مقاومت در برابر بارهای جانبی توسط مجموعه ای از دیوارهای برشی یا قاب های مهار بندی شده همراه با مجموعه ای از قاب های خمشی صورت می گیرد. سهم برش گیری هر یک از دو مجموعه با توجه به سختی جانبی و اندرکنش آن دو، در تمام طبقات، تعیین می شود.

ج- هر یک از دو مجموعه دیوارهای برشی و یا قابهای مهار بندی شده، و قاب های خمشی مستقلاً قادر به تحمل حداقل 25 درصد نیروهای جانبی وارد به ساختمان می باشند.

در ساختمان های کوتاه تر از هشت طبقه و یا با ارتفاع کمتر از 30 متر به جای توزیع بار به نسبت سختی عناصر باربر جانبی، می توان دیوار های برشی یا قابهای مهاربندی شده را برای 100 درصد بار جانبی و مجموعه قاب های خمشی را برای 30 درصد بار جانبی طراحی کرد. بکار گیری قاب های خمشی بتنی و فولادی معمولی برای باربری جانبی در این سیستم مجاز نمی باشد و در صورت استفاده از این نوع سازه، سیستم از نوع ساده محسوب خواهد شد.

9-5- سایر سیستم های سازه ای
ویژگی های سیستم های دیگر از نظر باربری های قائم و جانبی باید بر مبنای آیین نامه ها و تحقیقات فنی و یا آزمایشهای معتبر تعیین شود.

یکی از مسایل همه پروژه ها تاًثیر ارتباط برنامه زمانبندی و جریان نقدی پروژه است. اغلب کارفرمایان به برآورد کل پروژه و زمانبندی آن متمرکز می شوند. و تخصیص بودجه بر اساس برنامه زمانبندی نیست و منجر به عقب افتادن پرداخت به پیمانکاران می شود.

برآورد قیمت پروژه های فهرست بهایی باmsp:

1) ایجاد یک فایل Template با فرمت mpt. *

در Resource Sheet یک پروژه جدید بدون نام آیتم های فهرست بها را به ترتیب زیر وارد می کنیم:

در ستون Resource Name نام آیتم فهرست بها را وارد می کنیم.

در ستون Type نام گزینه Material را انتخاب می کنیم.

در ستون Material Label واحد اندازه گیری آیتم را وارد می کنیم.

در ستون Group نام فصل فهرست بها که آیتم مورد نظر در آن قرار دارد را وارد می کنیم.

در ستون Cost / Use قیمت آیتم های قیمت جدید و یا ستاره دار فهرست بها را وارد می کنیم.

در ستون standard rate قیمت آیتم های عادی فهرست بها را وارد می کنیم.

در ستون Accrue at نحوه پرداخت آیتم فهرست بها از جهت آن که در شروع یا پایان فعالیت پرداخت می شود را وارد می کنیم.

برای آیتم های معمولی گزینه End مناسب است.

برای آیتم های ستاره دار گزینه prorated (سرشکن کردن) مناسب است.

در موارد استثنایی مثل آیتم های تجهیز کارگاه بسته به شکل WBS ممکن است از Accrue at Start استفاده شود.

در ستون Code شماره آیتم فهرست بها را وارد می کنیم. به این ترتیب برنامه MSP، آیتم های فهرست بها را به عنوان منبع از نوع مواد می شناسد. پس از وارد کردن تمام آیتم های فهرست بهای مورد نظر فایل مذکور را با فرمت mpt ذخیره می کنیم.

گام دوم: زمانبندی پروژه

در این مرحله با باز کردن فایل mpt و معرفی فعالیت ها و زمانها و روابط و سایر مشخصات پروژه base line زمانبندی را ایجاد می کنیم.

در این مرحله به فعالیت های برنامه زمانبندی مطابق شکل زیر احجام و مقادیر آیتم های فهرست بها را در قسمت Resource از Task Information اختصاص می دهیم.

در منو کرکره ای Resource Name نام آیتم مورد نظر را پیدا کرده و در قسمت units مقدار آن را درج می کنیم.

پس از تکمیل زمانبندی و اختصاص احجام آیتم های فهرست بها به عنوان منابع برنامه Baseline را ذخیره می کنیم.

گام سوم برآورد بودجه:

الف) از منوی view، گزینه Reports را انتخاب می کنیم.

ب) در پنجره باز شده tab مربوط به cast را می زنیم سپس budject را انتخاب می کنیم.

گزارش MSP بودجه تک تک فعالیت ها را به تفکیک نشان می دهد. و در پایان جمع کل بودجه را حساب می کند. ولی باید ضرایب پرو‍ژه مانند ضریب ارتفاع، طبقات، منطقه و... در آن به طور دستی ضرب شود. و پیش پرداختها کسر شود.

و در آخر صفحه جمع ستونها دیده می شود.

گام چهارم رسم جریان نقدی پروژه:

الف) از منوی view، گزینه Reports را انتخاب می کنیم.

ب) در پنجره باز شده tab مربوط به cast را می زنیم سپس Cash flow را انتخاب می کنیم.

باید ضرایب پرو‍ژه مانند ضریب ارتفاع، طبقات، منطقه و... در آن به طور دستی ضرب شود و پیش پرداختها کسر شود.

گام پنجم برآورد صورت وضعیت:

در این گام پس از به روز رسانی پروژه و اعمال تاریخ های واقعی و در صد پیشرفت فعالیت های در دست اجرا، بهتر است از گزارش Earned value از منوی Report استفاده شود.

نتیجه گیری:

روش فوق باعث ایجاد رابطه بین عامل زمان و هزینه در پروژه ها می شود. هزینه ها به روش Activity base محاسبه می شود و امکان استفاده از آنالیز ها و برآورد های روش Earned value به وجود می آید و هزینه – های تک تک فعالیت ها به تفکیک بیان می شود. این روش دارای معایب زیر نیز می باشد:

1) برنامه MSP قادر به درج نرخ منفی برای آیتم های کسر بها نیست. لذا کسر بها باید از آیتم مربوطه کسر شود.

2) این روش برای کسانی کاربرد دارد که علاوه بر تجربه اجرایی و متره و برآورد به نرم افزار MSP تسلط داشته باشند.

3) پیدا کردن آیتم های فهرست بها در هنگام تخصیص بسیار وقت گیر می باشد.

برای گزارش گیری های مالی می بایست از نسخه های دارای تقویم شمسی استفاده کرد.

ایده جدید:

mpd). فایل های MSP قابل ذخیره با فرمت های Project Database (* و Access Database (*. mdb) Microsoft هستند که توسط برنامه Access باز می شوند و می توان گزارشهای کاملتری تهیه کرد.

می توان با انتخاب Reports ستونهای مورد نظر را از فیلد ها استخراج کرد.

منبع: iranPM